Ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης κατά της φοροδιαφυγής

Γράφει ο Γιώργος Α. Κορομηλάς, Πρόεδρος Ινστιτούτου Οικονομικών και Φορολογικών Μελετών

Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν για το ελληνικό πρόγραμμα που δόθηκε στη δημοσιότητα στις αρχές της εβδομάδας, παρατείνεται το μέτρο της «έκτακτης» ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης μέχρι και το 2016. Η εισφορά αυτή επιβάλλεται στα εισοδήματα των φυσικών προσώπων τα οποία υπερβαίνουν τις 12.000 ευρώ με συντελεστές από 1% έως και 4% και βάσει του Ν. 3986/2011, με τις διατάξεις του οποίου θεσπίστηκε, αφορά τα έτη 2010 έως και 2014. Σύμφωνα με την ανωτέρω έκθεση η νομοθετική διάταξη, για την παράταση του μέτρου αυτού, πρέπει να ψηφιστεί το αργότερο μέχρι τον Νοέμβριο.

Ενώ συνεχώς ακούμε ότι δεν θα ληφθούν νέα μέτρα, βλέπουμε τελικά να παρατείνονται υφιστάμενα με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το πορτοφόλι των πολιτών. Αντί να αναζητηθούν έσοδα από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, η οποία έχει γιγαντωθεί, βλέπουμε να μονιμοποιούνται «έκτακτα» μέτρα.

Εύκολα μπορεί να αντιληφθεί ο κάθε ένας ότι αν είχε συλληφθεί, έστω ένα μέρος, της φοροδιαφυγής δεν θα γινόταν λόγος αφενός για προσπάθεια τόνωσης των δημοσίων εσόδων, είτε με την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, είτε με το τέλος επιτηδεύματος, είτε με οποιοδήποτε άλλο φοροεισπρακτικό μέτρο και αφετέρου με την επαπειλούμενη λήψη πρόσθετων εισπρακτικού χαρακτήρα μέτρων.

Η λήψη πρόσθετων μέτρων, έστω και ως αναγκαίο κακό σύμφωνα με τους υποστηρικτές αυτής της πρακτικής, δείχνει την αδυναμία καταπολέμησης του υπαρκτού προβλήματος, δηλαδή της φοροδιαφυγής, παραπέμπει σε συνειδητή παραίτηση από την προσπάθεια καταπολέμησής της που πρέπει να είναι συνεχής και εντεινόμενη, δίνοντας επιπλέον την εντύπωση ότι πρέπει να τιμωρηθούν όλοι αυτοί που εμφάνισαν όλα τα εισοδήματά τους.

Κανένας δεν αμφιβάλλει ότι τα δημόσια έσοδα πρέπει να ενισχυθούν, όχι όμως με αποσπασματικά μέτρα αλλά με μέτρα ουσίας, δηλαδή μόνιμα. Έχω κατά καιρούς γράψει ότι με κινήσεις πανικού οι οποίες μπορούν να εξασφαλίσουν μια μεσοβραχυπρόθεσμη τόνωση των κρατικών ταμείων αφενός δημιουργείται λαϊκή δυσαρέσκεια, εκφραζόμενη με ποικίλους τρόπους, και αφετέρου εκδηλώνεται μαζικά η παραβατική συμπεριφορά. Δηλαδή, δίνεται απλόχερα σε όλους το απαραίτητο άλλοθι, το οποίο σήμερα επικαλούνται μόνο όσοι έχουν αναγάγει σε εθνικό σπορ την αντικοινωνική συμπεριφορά που λέγεται φοροδιαφυγή.

Πέραν της φοροδιαφυγής έχουμε και τη φοροαποφυγή, η οποία είναι «νόμιμη» φοροδιαφυγή, δηλαδή πρακτική η οποία ισορροπώντας ανάμεσα στο νόμιμο και το ηθικό, εκμεταλλεύεται κενά στη νομοθεσία με κύριο σκοπό τη μη καταβολή φόρων, κενά τα οποία μέχρι σήμερα ήταν πολλά, με αποτέλεσμα να τα έχουν εκμεταλλευτεί ασύστολα όλοι όσοι είχαν τη δυνατότητα αλλά και το περίσσευμα θράσους να δηλώνουν «ότι είναι νόμιμο είναι και ηθικό».

Με τα πάσης φύσης εισπρακτικά μέτρα το μόνο που επιτυγχάνεται είναι να στενάζει η αγορά και να οδηγείται η χώρα σε βαθύτερη ύφεση. Η μάχη των εσόδων μπορεί να κερδηθεί μόνο εφόσον παταχθεί η φοροδιαφυγή και αυτό μπορεί να γίνει πράξη μόνο με την ολοκλήρωση της φορολογικής μεταρρύθμισης, η οποία ξεκίνησε με τους νέους Κώδικες Φορολογίας Εισοδήματος και Φορολογικής Διαδικασίας.

Η έξοδος από την κρίση δεν μπορεί να επιτευχθεί με λήψη πρόσθετων μέτρων εισπρακτικού χαρακτήρα γιατί αυτά έχει αποδειχθεί πλέον ότι είναι αναποτελεσματικά και το μόνο που πετυχαίνουν είναι να εντείνουν τον βαθμό ασφυξίας της πλειοψηφίας των πολιτών, ειδικά δε όσων επέλεξαν να είναι συνειδητά συνεπείς.